تیغه ها را از نظر جنس مي توان به چند دسته تقسيم كرد كه مهمترين آنها عبارتند از :
تیغه های پايه فولادي ( فولاد ريختگي ) :
كه كل تيغه از جنس فولاد سخت شونده مي باشد كه بوسيله ريخته گري فرم اصلي تیغه را ايجاد مي كنند و معمولا” براي قالب هايي با تيراژ توليد بالا از اين جنس فولاد استفاده مي شود .
پايه چدن خاكستري :
كه از چدن خاكستري استفاده مي گردد سپس با الكترودهاي مخصوص كه داراي سختي لازم مي باشند جوشكاري مي گردند. و براي قالبهايي با تيراژ متوسط استفاده مي گردند.
پايه چدن سفيد :
كه به چدن قيچي نيز معروف مي باشند كه سختي بالايي دارند ولي قابليت جوشكاري آنها بسيار ضعيف مي باشد لذا براي توليد با تيراژهاي پايين استفاده مي گردند.
D5تيغه هاي برش
تعريف: يكي از انواع تیغه هاي برش كه در قالبهاي مرحله ايي كه براي تنظيم گام و حركت نوار ورق استفاده مي شود تیغه هاي سايد كاتر مي باشند.
عملكرد:
معمولا” در قالبهايي كه قطعه خام به صورت نوار ورق است ( در قالبهاي مرحله اي) قرارها و استپ ها ي دقيقي نياز مي باشد تا قطعه نهايي داراي ابعاد و اندازه هاي صحيح باشد به همين دليل بعضي مواقع از تیغه هاي سايد كاتر استفاده مي شود كه با بريدن كنار ورق به اندازه يك گام مقدار حركت نوار ورق را تنظيم مي كند.
تيغه هاي سايد كاتر مي بايست داراي سختي مناسبي باشند و همانند تيه هاي برش داراي كرنس مناسب باشند .
نكته مهم : كنار هاي تیغه هاي سايد كاتر بايد به صورت R مناسبي ساخته شوند تا هم از نظر شكستن تيغه ها جلوگيري شود و هم ازپليسه كردن قطعه.
D7,8-سنبه و ماتريس برش :
براي بريدن قسمتهاي داخلي ( همانند قطعات داخلي ) يك قطعه به اشكال مختلف از سنبه و ماتريس برش استفاده مي گردد كه عملكرد آنها همانند تیغه هاي برش مي باشند.
D9,10-تیغه هاي ضايعات بر:
در قالبهاي تريم معمولا” قسمتهاي بريده شده (ضايعات )بسيار بزرگ مي باشند كه جابجايي و جداشازي آنها از قالب مشكل مي باشد لذا سعي مي شود كه اين قسمتهاي به قطعات كوچكترتبديل شوند به همين دليل از تيغه هاي ضايعات بر استفاده مي شوند كه روش عملكرد و آببندي آنها مانند تیغه هاي برش مي باشد.
D15-تیغه هاي دندانه اي:
در قالبهاي برش تيغه هايي وجود دارد كه به صورت زايده و يا دندانه اي مي باشند كه معمولا” به صورت جداگانه بر روي تيغه ها نصب مي گردند و قابل تعويض مي باشند.
عيب يابي و نحوه رفع عيب تیغه هاي برش :
بطور عمده عيوب زير در تيغه هاي برش روي مي دهد :
1-لب پريدگي:
در ماتريسها و سنبه هاي بزرگ در صورت بروز چنين عيبي مي توان بوسيله جوشكاري لبه معيوب را ترميم نمود .سپس آببندي را انجام داد.
2-عدم وجود كلرنس مناسب بين سنبه و ماتريس :
در صورتيكه كلرنس بيش از حد مجاز باشد بر روي قطعه پليسه ايجاد مي گردد كه در اينصورت بايد به طور مناسب آببندي انجام پذيرد.
(نحوه آببندي تيغه هاي برش در انتهاي اين جزوه به طور كامل شرح داده شده است .)
3-محكم نبودن پيچ ها و پين ها:
كه كليه تيغه ها بايد آچار كشي شوند.
4-عدم تاب برداشتگي :
بعضي مواقع در هنگام جوشكاري تيغه ها ، به دليل عدم رعايت نكات مربوطبه جوشكاري تيغه ها ( مانند پيشگرم ، پسگرم و …) و همچهين عدم استفاده از پشت بند ، سبب تاب برداشتگي تيغه مي شود كه بايد در هنگام آببندي تيغه ها اين نكات را مدنظر داشت
5-كنترل عبور ضايعات :
پس از برش قطعه توسط تيغه هاي برش و سنبه ماتريسهاي پانچ ضايعات از قطعه جدا شده و به سمت ظرف ضايعات يا ضايعات ريز هدايت مي گردد. براي اينكه ضايعات براحتي از تيغه جدا گردد معمولا” يك شيب ملايم ( در حدود 2-3 درجه ) در ماتريس ايجاد مي كنند در صورتيكه خروج ضايعات به سختي صورت پذيرد سبب صدمه ديدن تيغه ها مي گردد. كه بعد از هر توليد مسير عبور ضايعات بايد بررسي شود.